In de kantine of op de tribune heeft iedereen een mening. De trainer snapt er niks van, de spits is te lui en de scheidsrechter heeft een bril nodig. Dat geouwehoer hoort bij voetbal zoals gras bij een veld. Vroeger was die mening gebaseerd op wat je zag (of dacht te zien) en een flinke dosis onderbuikgevoel. Tegenwoordig is de discussie veranderd. Fans zijn gewapend met feiten. Ze smijten met termen als 'Expected Goals', 'pass-nauwkeurigheid' en 'heatmaps' alsof ze zelf de analist van Studio Voetbal zijn. De smartphone heeft de manier waarop we naar de wedstrijd kijken voorgoed veranderd.

De moderne supporter kijkt eigenlijk naar twee schermen. Op het ene scherm gebeurt de actie, op het andere scherm wordt die actie direct vertaald in data. Wie alles wil weten over de vorm van een team, de historie van de scheidsrechter of de winkansen, raadpleegt een voetbal en casino gids of gespecialiseerde apps. Kennis is macht, ook langs de lijn. Het is niet meer genoeg om te roepen dat iemand slecht speelt; je moet het kunnen onderbouwen met het aantal verloren duels.

De commercialisering van kennis

Deze datahonger komt niet uit de lucht vallen. Het is deels aangejaagd door de enorme groei van de gokmarkt rondom sportwedstrijden. Om een weddenschap af te sluiten, wil je immers zo goed mogelijk geïnformeerd zijn. Wedkantoren en data-bureaus spelen daar handig op in door een eindeloze stroom aan statistieken gratis beschikbaar te stellen. Hierdoor sijpelen termen uit de gokwereld langzaam het gewone voetbaljargon binnen. Je hoort supporters praten over 'odds' en 'quotes' alsof het de normaalste zaak van de wereld is.

Dit brengt wel een risico met zich mee. De grens tussen supporter zijn en gokker zijn vervaagt. Voor de één is het een onschuldig extraatje om de wedstrijd spannender te maken, voor de ander kan het een glijdende schaal zijn. Het is belangrijk dat we ons bewust blijven van de context. Data vertelt veel, maar niet alles. De passie, de strijd en het geluk zijn niet in cijfers te vangen.

Terug naar de basis

Ondanks al die technologische hulpmiddelen blijft de kern van voetbal simpel. De bal is rond en hij moet in het doel. Soms vergeten we dat wel eens als we te diep in de cijfers duiken. Een lelijke goal telt net zo hard als een wonderschone aanval die perfect aansluit bij de statistische modellen.

Het is prima om je te verdiepen in de materie. Het maakt de discussies in de kroeg vaak inhoudelijk sterker (en feller). Maar laten we niet vergeten om af en toe die telefoon in de zak te houden en gewoon te kijken. Te juichen. Te balen. Want de emotie van het spelletje is iets wat geen enkel algoritme ooit zal kunnen voorspellen of vervangen. Dat is en blijft de echte magie van de sport, of je nu in Assen kijkt of in een stadion in Barcelona.